دنیای ارتباطات امروز در گستره امواج رادیویی و دیجیتال تلویزیونی تجلی می یابد. امروزه رادیو و تلویزیون از اجزای جدانشدنی زندگی انسانی هستند. شاهد این امر تعداد شبکه های رادیویی و تلویزیونی است که هر روزه ایجاد می شود و یا درحال پخش برنامه هستند.
در این رقابت سخت برای جذب مخاطب ارائه روشهای نوین و عامه پسند از دلایل موفقیت شرکتها و سازمانهای پخش تلویزیونی است. از این رو بر آن شدم تا تحقیق مختصری درباره روشهای رایج پخش تلویزیونی (Broadcast Delivery Platforms) داشته باشم:
در حالت آنالوگ اشغال پهنای بند فرکانسی نسبتا بالا با توجه به تعداد کانالهای ارسالی، یک عیب عمده بوده که در گذر به دیجیتال این مسئله تا حد زیادی حل شده است. از امکانات جانبی به ارسال داده های تله تکست می توان اشاره نمود.
در بخش دیجیتال یا DVB-T با افزایش نرخ بیت تا30 Mbps می توان از باند فرکانسی بهتر استفاده نمود. با ارتقای سیستم به DVB-T2 میتوان صدا و تصویر و دیتا را در PLP (یا Physical Layer Pipes) با مدولاسیون OFDM کد کرده و امکان ارسال نرخ بیتهای بالاتر و سیگنالهای HDTV را نیز فراهم نمود. لازم به ذکر است که این روش در کشورهایی مثل انگلستان، ایتالیا، فنلاند و سوئد استفاده می شود.
در این روش با اضافه کردن ویژگیهایی به زیر ساختهای موجود امکان استفاده از پخش DVB-H یا ارسال برنامه برای دستگاههای قابل حمل نیز به سادگی وجود دارد که امروزه بسیار مورد توجه است و فناوریهای نوین نیز به این سمت و سو پیش می روند.
با توجه به اینکه در کشور ما زیرساختهای گسترده ای از این روش (اعم از دکلهای فرستنده، لینکهای بین فرستنده ها، فیبر نوری و ...) وجود دارد استفاده از آن به صرفه و منطقی به نظر می آید.
این روش توسط امواج رادیویی از ماهواره های اطراف زمین تغذیه می شود که با توجه به طیف فرکانسی وسیعی (در حدود 2GHz بازای موقعیت Geostationary بر روی زمین) که می تواند ارسال نماید، تعداد زیادی کانال را می تواند ارائه کند. در این تکنولوژی از فرمت MPEG2 و جدیدا در روش DVB-S2 از فرمت MPEG4 هم برای انتقال اطلاعات استفاده می شود.
برای دریافت این اطلاعات باید از آنتنهای بشقابی (Parabolic Antenna) و دستگاه LNB، در دید مستقیم ماهواره استفاده نمود و یک دستگاه گیرنده نیز قبل از نمایشگر نصب کرد. استفاده از این نوع تجهیزات خلاف قوانین جمهوری اسلامی ایران بوده و برای توزیع کنندگان، فروشندگان و خریداران این تجهیرات مجازات قانونی در نظر گرفته شده است.
پوشش طیف وسیعی از مخاطبان در منطقه جغرافیایی وسیع با توجه به توان و شعاع Beem ماهواره، برای این روش یک مزیت به حساب می آید، اما همین امر باعث می شود تا نتوان برای یک منطقه خاص برنامه پخش نمود یا برنامه هایی مثل مسابقات فوتبال را که باید حقوق معنوی آنها رعایت شود، از آن پخش کرد. مخابرات ماهواره ای، دارای مزایای اقتصادی نیز می باشد. هزینه های ماهواره مستقل از فاصله هستند، درصورتی که هزینه های شبکه های زمینی متناسب با فاصله اند. باوجود این، پس از پرتاب و در مدار قرارگرفتن ماهواره، هر گاه تعمیر نیاز باشد، تقریباً غیرممکن یا بسیار مشکل است و به علاوه تجهیزات (ماهواره) در معرض فشارهای محیطی شدیدی هستند.
ارتباطات سیار به راحتی توسط مخابرات ماهواره ای قابل حصول است و اصولا مخابرات ماهواره ای انعطاف پذیری منحصر به فردی در ارتباط بین وسایل نقلیه متحرک دارد. در فعالیت های جستجو، امداد و ناوبری، ماهواره ها مزایایی عرضه می کنند که هیچ سیستم دیگری نمی تواند عرضه کند و این در هنگام وقوع بحران و بلایای طبیعی که گاها باعث از بین رفتن زیرساختهای زمینی می شود (و بازسازی این زیرساختها ممکن است به زودی امکانپذیر نباشد)، می تواند مزیت عمده ای محسوب گردد. از امکانات جانبی به ارسال داده های تله تکست، هواشناسی، خبر، تلفن و اینترنت می توان اشاره نمود.
امروزه با پیشرفتهای صورت گرفته در فناوری این روش و ارتقای DVB-S به DVB-S2 امکانات بیشتری به این سیستم افزوده شده است. علاوه بر این پیاده سازی DVB-SH یا پخش ماهواره ای بر روی دستگاههای قابل حمل نیز از امکاناتی است که در آینده نزدیک می توان برای آن متصور شد.
Community Antenna TV or CATV & DVB-C Family
سیستم پخش دیجیتال کابلی با کد های جهانی DVB-C و DVB-C2 شناخته می شوند. این تکنولوژی با قابلیت پشتیبانی از سرعت 6 تا 64 مگابایت در ثانیه برای اولین بار در اروپا مورد استفاده قرار گرفت. سرعت بالای انتقال اطلاعات و اتصال به شبکه ها بدون احتیاج به گیرنده های بیرونی از مزایای این سیستم بود که موجب گردید از طرف تولید کنندگان محتوای تصویری مورد استقبال قرار گیرد.
در روشهای قدیمی تر سیگنال RF روی کابل کواکسیال یا فیبر نوری ارسال می شد، امروزه این سامانه در فرمت DVB-C از فرمت پخش تصویر MPEG-2 پشتیبانی می کند ولی در کد DVB-C2 علاوه بر MPEG-2 از MPEG-4 نیز حمایت شده است.
DVB-C2 نوع جدیدی از تجهیزات گیرنده دیجتال کابلی است که از سال 2008 مورد بهره برداری قرار گرفته است. در سیستم جدید DVB-C2 امکانات فوق العاده پیشرفته ای پیش بینی شده است که این سامانه را یکی از گزینه های مستعد در جهت تحقق دهکده دیجیتال قرار داده است. DVB-C ها طبق قوانین ایران جزو محصولات مجاز محسوب شده و خرید یا فروش آنها منع قانونی ندارد.
سرویسهای گوناگون و پیشرفته ای قابلیت ارائه بر روی بستر این فناوری را دارند که از جمله این سرویسها میتوان به برنامه های رادیویی، اینترنت پر سرعت، تلفن و سرویسهای دیگر اشاره کرد.
معمولا شرکتهای ارائه دهنده این سرویس شارژ دریافت می کنند. این روش بیشتر در آمریکای شمالی، اروپا، استرالیا و آسیای شرقی (کشورهای توسعه یافته) متداول است. البته باید به شرایط اقلیمی و زیر ساختهای موجود این کشورها نیز توجه داشت.
Internet Protocol TV & Web TV
این سیستم بر پایه معماری شبکه و مبتنی بر IP یا پروتکلهای اینترنتی کار می کند. اطلاعات بر بستر اینترنت پر سرعت و یا شبکه های با زیر ساخت انتقال Packet منتقل می شوند. لازم به ذکر است که مدل Web TV بر روی زیر ساخت شبکه اینترنت ارائه می شود.
پخش این فناوری به سه دسته عمده زیر تقسیم می شود:
1- Live TV : مثل تلویزیونهای سنتی یک کنداکتور برنامه را بطور منظم پخش می کند، اما امکان بازبینی برنامه های قبلی را نیز با امکان تعاملی یا غیر تعاملی بودن، می تواند داشته باشد.
2- Time-shifted TV که خود دارای دو دسته بندی است:
الف- CatchUp TV : که می تواند بصورت تعاملی یا غیر تعاملی باشد، برنامه هایی را که در ساعات قبل و یا روزهای قبل پخش شده با توجه به درخواست یا موقعیت زمانی که شما قبلا دیده اید، باز پخش می کند.
ب- StartOver TV : برنامه ای را که طبق کنداکتور درحال پخش است برای فردی که تازه به شبکه وصل شده از ابتدا پخش می کند.
3- VOD یا Video On Demand :برنامه ها بر اساس یک دسته بندی یا فهرست لیست قابل دسترسی و اجرا می باشند.
این روش هم مثل دیگر روشهای دیجیتال نیاز به STB دارد. قابلیت تعریف سطوح دسترسی مختلف و تعیین مجوزها، امکان ارائه سرویسهای iTV یا تلویزیون تعاملی تنها بر روی این روش قابل اجراست.
OTT TV: فناوریهای نوین دنیا به سوی این روش میل می کنند و هم اکنون شرکتهای بزرگی مثل سونی، گوگل اپل و... تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری پیشرفته ای را برای این روش ساخته و روانه بازار کرده اند. به این فناوری OTT TV نیز گفته می شود که منظور پخش تصاویر تلویزیونی بطور مستقیم برای دستگاههای کاربران است که چهره جدیدی از صنعت تلویزیون را با ایجاد موقعیتهای تجاری نوین به کاربران معرفی می کند. نمونه هایی از این صنعت عبارتند از: Google TV ، You View ، Hbb TV ، SeeSaw و ...
زیرساختهای این مدل می تواند شبکه های رایانه ای و یا زیرساختهای مخابراتی مثل خانواده DSL باشد. که البته نمونه های تحت اینترنت آن، بدلیل محدودیتهای قانونی در استفاده از اینترنت پر سرعت و عدم پایداری توزیع اینترنت در کشور ما قابل اجرا به نظر نمی رسد.
